Kıdem tazminatı, belirli bir çalışma saatinden sonra işten çıkarılan veya emeklilik nedeniyle işini bırakmak zorunda kalan işçiye işveren tarafından toplu olarak ödenen bir meblağdır. Aslında, kıdem tazminatı yardımları, çalışan tazminatının en önemli biçimlerinden biridir. Önemli olan çalışma izinli yabancının kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığıdır.
Yabancı işçiler ülkemizde üç şekilde çalışma hakkına sahiptir. Bunu şöyle sıralayabilirsiniz:
- Geçici çalışma izni,
- Kalıcı çalışma izni,
- Ülkemizde bağımsız çalışma izni ile çalışabilirler.
Kanuna göre, bu üç kategori dışında çalışan yabancı işçiler, yabancı emeklilik ödeneği durumundan yararlanamazlar. Emekli maaşı almanın ilk şartı işverene bağımlı olmaktır. Serbest meslek sahibi kişilerin emeklilik hakları yoktur.
Kalıcı veya geçici çalışma izni olan yabancı işçilerin ortak özelliği tek işverene bağlı olarak çalışıyor olmalarıdır. Bu durumda yabancı işçiler iş kanunlarına tabidir. İş kanununa tabi yabancı işçiler de kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir.
Bir yıldan az hizmet süresi olan yabancı çalışanlar kıdem tazminatı alma hakkına sahip değildir. Yani çalışma izni alan bir yabancının kıdem tazminatı alabilmesi için 360 gün veya daha fazla yani 1 yıldan fazla çalışmış olması gerekmektedir.
Kıdem Tazminatı Alabilme Şartları
Geçici veya kalıcı çalışma izinlerinin verilmesi, yabancıların tazminat hakkı durumunu etkiler. Bu şartlar dışında belirli sebeplerle işten ayrılan sigortalılara da kıdem tazminatı ödenir. Bu ayrılığın sebepleri kanunda gösterilir. Kıdem tazminatı alma şartları şu şekildedir:
- İşverenin iyi niyeti veya ahlakı bozmayan davranışlar dışındaki nedenlerle istifa eden sigortalı, kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
- Sigortalının hastalık, iş kesintisi vb. nedenlerle işten ayrılması halinde kıdem tazminatı mevcuttur.
- Askerlik nedeniyle mevcut işinden ayrılanlar kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
- Çalışanın kıdem tazminatına hak kazanılması, sigortalılık süresi, ikramiye ödeme tarihi gibi nedenlerle işten ayrılması halinde kıdem tazminatı ödenir.
- Kıdem tazminatı ödeneği, sigortalı kadın evlilik nedeniyle istifa ettiğinde ödenir.
- Ölen sigortalının yakını sayılan herkes uzlaşma parasını alacaktır.
Yasanın verdiği karara göre emekliler kıdem tazminatı alamaz. Bu aynı zamanda yabancı çalışanlar için de geçerlidir.
